‘Het moet ertoe doen, anders pas ik liever’
Tekst: Esther Daniëls. Foto: Marius Roos.
Nu er steeds meer uitwassen van kraaiend hanengedrag komen bovendrijven en het wokisme ons bijna dwingt om op kousenvoetjes over eieren te lopen, staat deze rubriek hevig onder druk. De vrouwelijke ondernemer, mogen we die eigenlijk nog wel zo onderscheiden, of is het beter om te spreken over ‘een ondernemend mens dat zelfstandig bedrijvigheid ontplooit’? Tja, laat onze hashtag anders maar even voor wat hij is en neem de woorden zoals ze bedoeld zijn: als een portret van een prominente Alphenaar die haar/zijn/hun sporen heeft verdiend in het Alphense bedrijfsleven.
Naam: Koos de Koeijer
Adressed by: She/her
Geboortejaar: 1959
Gek op: yoga (‘mijn botox’), stokvis (‘volgens moeders recept’), botanisch tekenen (‘meestal herkenbaar’) en de Oosterschelde (‘die geeft me altijd inspiratie’)
Ze was destijds de eerste vrouwelijke directeur van een schildersbedrijf, en behalve vrouw, was ze ook nog eens gespeend van technische kennis. Die combinatie mocht rekenen op menige opgetrokken wenkbrauw, maar daardoor liet zij zich niet uit het veld slaan. We hebben het natuurlijk over Koos de Koeijer. Sinds haar vertrek bij Vandersnoek, nu tien jaar geleden, laat zij zich meer dan ooit leiden door haar innerlijke kompas. Haar activiteiten moeten bijdragen aan duurzaamheid in de meest brede zin van het woord, en daarin wil zij een verbindende rol spelen: “Voel je je onderdeel van een groter geheel of beschouw je jezelf als heer en meester van het universum? Aan dat eerste wil ik een bijdrage leveren, de tweede groep mensen leg ik liever naast me neer.”
Eerst even terug naar dat schildersbedrijf. Hoe kwam je in die branche terecht?
“Ik ben opgegroeid in Zeeland, in een echt schildersgezin. Terwijl mijn vader de klussen uitvoerde, runde mijn moeder de verfwinkel. Dat was best modern voor die tijd, dat mijn moeder volledig meewerkte, en wij kinderen wisten niet beter dan hun voorbeeld te volgen. Toen ik twaalf was, stond ik al in de winkel en als er glaslatten geverfd moesten worden, deed ik dat evengoed. Later ging ik bedrijfseconomie studeren en heb ik een geweldige tijd gehad in een corporate functie bij KLM, maar op een gegeven moment was de balans zoek. In de spits van mijn gezin schoof ik in de spits van het verkeer, en dat iedere dag weer. Uiteindelijk bleek ik ook geen corporate dame. Ik heb me altijd veel meer thuis gevoeld bij het MKB, en ja, dan ga je dus doen wat je vader je altijd heeft afgeraden: een schildersbedrijf leiden.”
Hoe ging dat, in een branche die overwegend uit mannen bestond?
“Men reageerde afwachtend en nieuwsgierig. Daar kun je dan wel boos om worden, maar je kunt er ook gebruik van maken. Ik koos voor dat laatste, hoewel ik me ook mijn verontwaardiging kan herinneren toen ik een keer niet mocht meedoen met een golftoernooi van één van mijn leveranciers. Of nou ja, ik mocht aanschuiven bij ‘de vrouwen van’, maar niet bij de ondernemers. Ik vond het zó achterlijk dat ik niet serieus genomen werd in mijn rol, dat ik de samenwerking heb opgezegd. Uiteindelijk kwam de leverancier met hangende pootjes op zijn weigering terug. Verder geloof ik niet dat het ooit tegen me heeft gewerkt. Je kunt best je mannelijke kanten laten zien, en tegelijkertijd trouw blijven aan je vrouw-zijn. Zet die charme gewoon in als kracht, daar is niks mis mee.”
Later ben je je ook gaan verdiepen in intuïtief en natuurlijk leiderschap.
“Ja, ik raakte betrokken bij de Foundation of Natural Leadership. Tijdens mijn eerste trail in Afrika heb ik zo’n verbondenheid met de natuur ervaren, dat ik die wilde incorporeren in het bedrijfsleven. Stond ik daar in de boardroom van ABN Amro te praten over chakra’s! Ik zou die terminologie nu niet meer in die context gebruiken, maar wat we toen probeerden over te dragen, is nu binnen veel bedrijven gemeengoed. Dat je als bedrijf onderdeel uitmaakt van een omringend ecosyteem en dat je naast de harde, financiële aspecten ook aandacht moet hebben voor de menskant, zullen tegenwoordig weinig ondernemers ontkennen. Ik verdiepte me in circulair ondernemen en was medeoprichter van het Fareno-netwerk, waarmee we de duurzaamheid in de keten wilden aanjagen. Toen we bij leveranciers op te veel weerstand stuitten, ben ik binnen ons eigen bedrijf cradle-to-cradle principes gaan toepassen. Ook daar ontstonden spanningen tussen de continuïteit van het basisproces en de dynamiek van innovatie, en achteraf bezien heb ik die weerstand te persoonlijk opgevat. We waren onze tijd vooruit, want nu, tien jaar later, doen alle grote concerns waar wij toen als kleine speler in voorop liepen. Ik had dus meer tijd kunnen investeren in het creëren van draagvlak, maar ik besloot mijn aandelen te verkopen en het over een andere boeg te gooien.”
En toen? Het grote zwarte gat dat voor veel ondernemers dreigt na een overdracht?
“Nee, zeker niet. Er brak juist een zoekperiode aan waarin ik alles tegelijk wilde, als een wereldverbeteraar met net iets te veel bekeringsdrift. Daarna vond ik weer de balans tussen mijn idealen en mijn praktische ondernemersvaardigheden. Samen met Winfried, mijn echtgenoot, zijn we oude panden een nieuw leven gaan inblazen. In onze keuze voor energiemaatregelen en materialen doen we dat op een duurzame manier. We hebben veel aandacht voor de omgeving waarin onze projecten gerealiseerd worden, en betrekken er ook mensen bij met een afstand tot de arbeidsmarkt. De harde en zachte aspecten van het ondernemerschap vloeien hier dus op een natuurlijke manier in elkaar over, en dat streef ik nu na in alles wat ik doe. Het moet ertoe doen, anders pas ik liever. Zo zit ik bijvoorbeeld in de besturen van de Hospicegroep en Parkvilla, vervul ik diverse commissariaten en ben ik zeer actief betrokken bij PReT, het platform voor Recreatie en Toerisme. Onlangs hebben we het Groene Fonds gelanceerd, waarmee we een financiële bijdrage mogelijk maken voor ondernemers in de recreatie- en toerismebranche die investeren in duurzaamheid, biodiversiteit en circulariteit. Ik ben steeds meer gaan geloven in gewoon dóen. Als je altijd binnen de lijntjes kleurt, kom je nergens. Liever zoek ik dan andere wegen om de samenwerking te vinden, en om zo tot kleine en grotere stappen te komen.”
Ben je nog in valkuilen gekukeld waarvoor je anderen wilt behoeden?
“Ik heb soms de neiging om me, ten koste van mezelf, in dienstbaarheid te verliezen. Je stelt een vraag, je zegt een keer ja, en voor je het weet ben je verantwoordelijk voor een heel project, wat eigenlijk nooit de bedoeling was. Tegenwoordig lukt het me steeds beter om mijn twee pijlers van duurzaamheid en verbinding te gebruiken als een ijkpunt voor mijn keuzes. Met die spiegel voor ogen, ga ik pas met pensioen als ik 80 ben.”
