VOA Magazine mei 2023: Ondernemen - Made in Alphen ®

Duurzame sprongen voorwaarts maken via een goed industrieel ontwerp.

Tekst: Marco Beentjes. Foto's: Marius Roos.

Made in Alphen ®

VOA-lid Kastelines Industrial Design ontwerpt producten in de breedste zin des woords. Eigenaar Ruben Kastelein en zijn medewerker zoeken constant naar de gulden middenweg tussen design, kosten, functionaliteit en duurzaamheid. Drie jaar na de start vliegen hun ontwerpen uit over de gehele wereld. 

Verdere personele uitbreiding is op handen in het pand aan de Prins Hendrikstraat 168 in Alphen aan den Rijn, want het is er razend druk. Kastelines ontwikkelt o.m. bankjes, prullenbakken, bushokjes en reclamekasten voor digitale schermen voor de publieke sector. Maar ook business-to-businessproducten, waaronder stiltecabines voor kantoorgroothandels, extrusieprofielen voor de bouw of een warmtepompomkasting die de ouderwetse schoorsteen vervangt op het dak bij nieuwbouwprojecten. Het werk is altijd in opdracht van andere partijen.

Punten scoren op duurzaamheid
“Iedereen met een goed idee kan bij ons terecht”, legt Ruben Kastelein uit. “Iedereen die een product wil ontwerpen, verbeteren of bijvoorbeeld geschikt wil maken voor massaproductie. De behoefte om punten te scoren in het streven naar een betere wereld is aan dat rijtje toegevoegd, al dan niet om een betere kans te maken op het scoren van opdrachten bij overheden. Aan de andere kant worden wij ook vaak door gemeentes ingehuurd om een referentieontwerp voor een tender te maken. In de meeste projecten wordt flink ingezet op duurzaamheid en circulariteit.” 

Kastelines doet dit bijvoorbeeld regelmatig in samenwerking met De Verschilmakerij, een bedrijf in het Gelderse Varik dat continu zoekt naar producten die niet meer geschikt zijn voor de functie die zij ooit hadden. Voor deze producten worden aanpassingen bedacht voor een nieuwe toepassing. Zo zijn vrij recent oude rookpalen van de NS herontwikkeld tot laadpalen. Sinds 1 oktober 2020 is het namelijk verboden om te roken op alle perrons, ook in open lucht. De rookpalen werden afgevoerd en opgeslagen. Kastelines bedacht met De Verschilmakerij een nieuwe toepassing als laadpaal. Zij werden schoongemaakt, voorzien van de benodigde techniek en kregen een nieuwe coating. Afgelopen januari werd de paal onder grote belangstelling gepresenteerd op de InfraTech in Rotterdam Ahoy.

De oplage is gelimiteerd. “Vooralsnog zijn er 300 stuks beschikbaar”, aldus Ruben. “Daarna zijn ze op. Je zou zeggen ‘produceer een paar nieuwe’, maar dat is niet waar onze klant voor staat. Zij willen gebruikte materialen als grondstof voor iets nieuws gebruiken. Het liefst met een goed verhaal, zoals hier. Op is op. Daarna zoeken zij weer iets anders volgens hetzelfde principe.”

De Interceptor
Een ander aansprekend project – zelfs met internationale allure - is de Interceptor. Vanuit zijn vorige voormalige werkgever werd Ruben Kastelein ooit al bij The Ocean Cleanup betrokken. De Nederlandse opdrachtgever en geestelijk vader Boyan Slat wilde een model ontwikkelen van een industrieel schip dat in riviermondingen plastic uit het water vist voordat het in zee komt. Het schip kreeg de toepasselijke naam Interceptor. Met een look & feel die kon worden gebruikt tijdens de wereldwijde lancering, een paradepaardje waardig.

Inmiddels is een derde versie van deze Interceptor gemaakt. Kastelines werd bij het ontwerp van de buitenzijde betrokken. Deze versie moest er niet alleen gelikt uitzien, maar ook geschikt worden gemaakt voor serieproductie. En voor duurzame toepassing in het brakke water van riviermondingen. “Wereldwijd zijn er nu zeven in gebruik, bij vijf daarvan zijn wij betrokken geweest”, vertelt Ruben met gepaste trots. “Zij liggen in Vietnam, Maleisië (2stuks), Indonesië, Jamaica, de Dominicaanse Republiek en in Los Angeles.”

Circulaire gedachte
Dichter bij huis is het vooral de aaneenschakeling van kleine ontwerpaanpassingen waarmee Kastelines voor klanten inspeelt op de circulaire gedachte. Dat kan zijn door gebruik van alternatieve materialen in een bestaand concept. Bijvoorbeeld gerecycled aluminium, toepassing van hout in plaats van staal of toepassing van olifantengras als duurzaam vulmiddel in betonnen panelen. Daarbij is duurzaamheid vaak een afweging ten opzichte van de kosten en het functionele ontwerp. 

Zo wordt reclame-omkasting in Nederland steeds vaker voorzien van digitale schermen. “Dat is geen kwestie van simpelweg een poster uitwisselen voor een beeldscherm”, weet Ruben. “Hiervoor is een beeldscherm veel te kwetsbaar. We hebben een klimaatkast ontwikkeld, zodat het beeldscherm in goede staat blijft, waarbij ieder onderdeel - en de wijze van produceren - tegen het licht zijn gehouden en vervangen door duurzamere alternatieven. Dit heeft geleid tot de ideale balans tussen design, prijs, functionaliteit en de consequenties voor ons milieu.”

Milieu Kosten Indicator
Vaak gebruikt hij in de berekening de Milieu Kosten Indicator (MKI). Dit is een wijze van meten die de milieu-impact van een product uitdrukt in euro’s. Ruben: “Dat gaat best ver. Hiervoor ga je aan het werk met alle gegevens die je nodig hebt om een object te maken. Bij alle materialen waar het uit bestaat. Vervolgens kijk je naar productiemethodes. Hoeveel energie kost dat? Daarbij worden ook de noodzakelijke transportbewegingen in kaart gebracht. Tot aan het type brandstof waarop het vervoermiddel rijdt. De MKI weegt alle relevante milieueffecten die ontstaan tijdens de levenscyclus van een product en telt deze op tot één enkele score. Deze score, ofwel de schaduwprijs van een product, is een manier waarmee je de milieu-impact tussen producten of projecten eenvoudig kunt vergelijken.”

Naast design, technische kennis, functionaliteit en duurzaamheid kan Kastelines gebruikmaken van slimmigheidjes in het vak. “Het zijn juist die slimmigheidjes die verstrekkende gevolgen kunnen hebben voor de maatschappij en voor je portemonnee”, aldus Ruben. “Stel: je hebt een doordacht product voor toepassing in de publieke sector. Dan kunnen die slimmigheidjes jouw bedrijf in staat stellen om beter te scoren bij een aanbesteding.”